2. ไฟประเภท B (Class B)

• เชื้อเพลิง ของเหลวไวไฟ เช่น น้ำมัน แก๊สโซลีน แอลกอฮอล์

• วิธีดับ ใช้ผงเคมีแห้ง (BC), โฟม, หรือ CO2

วิธีดับไฟประเภท B (Class B)

ไฟประเภท B เกิดจากเชื้อเพลิงที่เป็นของเหลวไวไฟ เช่น น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ ซึ่งมักพบในครัวเรือน โรงงานอุตสาหกรรมหรือสถานีบริการน้ำมัน การดับไฟประเภทนี้ต้องทำด้วยความระมัดระวัง เนื่องจากน้ำมันเหล่านี้เบากว่าน้ำและลอยอยู่บนผิวน้ำ ทำให้การใช้น้ำดับไฟอาจทำให้ไฟลุกลามได้มากขึ้น

วิธีดับไฟประเภท B ที่ถูกต้อง

1. ปิดแหล่งเชื้อเพลิง หากสามารถทำได้ ให้รีบปิดวาล์วแก๊สหรือแหล่งที่มาของเชื้อเพลิงทันที

2. ใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสม ถังดับเพลิงที่ใช้ดับไฟประเภท B ได้แก่ 

-ผงเคมีแห้ง (BC) ผงเคมีจะไปหุ้มห่อเปลวไฟ ทำให้ขาดออกซิเจนและความร้อน

-คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จะไปแทนที่ออกซิเจน ทำให้ไฟดับลง

-โฟม โฟมจะไปปกคลุมผิวหน้าของเชื้อเพลิง ทำให้ขาดอากาศและความร้อน

3. ฉีดดับไฟ เมื่อใช้ถังดับเพลิง ให้ฉีดไปที่ฐานของเปลวไฟ โดยพยายามให้สารดับเพลิงคลุมทั่วทั้งบริเวณที่เกิดไฟ

4. อพยพ หลังจากดับไฟแล้ว ควรเปิดประตูหน้าต่างเพื่อระบายควัน และอพยพผู้คนออกจากบริเวณนั้น

สิ่งที่ควรระวัง

1. ห้ามใช้น้ำ การใช้น้ำดับไฟประเภท B อาจทำให้ไฟลุกลามได้มากขึ้น เนื่องจากน้ำมันเบากว่าน้ำและจะลอยขึ้นมาบนผิวน้ำ ทำให้ไฟกระจายตัวออกไป

2. อย่าเข้าใกล้ หากไฟลุกลาม ควรอยู่ห่างจากบริเวณที่เกิดเหตุ และรอเจ้าหน้าที่ดับเพลิงมาจัดการ

3. ปิดวาล์วแก๊ส หากเป็นไปได้ ให้รีบปิดวาล์วแก๊สหรือแหล่งที่มาของเชื้อเพลิงทันที

วิธีการป้องกัน

1. ตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า ตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้าและสายไฟเป็นประจำ เพื่อป้องกันไฟฟ้าลัดวงจร

2. ระมัดระวังในการใช้ไฟ ระมัดระวังในการใช้ไฟและวัตถุไวไฟ

3. ติดตั้งอุปกรณ์ตรวจจับควัน เพื่อให้สามารถตรวจจับควันและแจ้งเตือนได้ทันทีก่อนที่ไฟจะลุกลาม

4. ฝึกซ้อมการอพยพ ฝึกซ้อมการอพยพออกจากอาคารเป็นประจำ เพื่อให้ทุกคนในครอบครัวหรือองค์กรรู้วิธีปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน

3. ไฟประเภท C (Class C)

• เชื้อเพลิง อุปกรณ์ไฟฟ้าที่กำลังทำงานอยู่

• วิธีดับ ใช้ผงเคมีแห้ง (BC) หรือ CO2 ห้ามใช้น้ำ เพราะอาจเกิดไฟฟ้าลัดวงจรได้

วิธีดับไฟประเภท C (Class C)

ไฟประเภท C เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้าที่กำลังทำงาน เช่น สายไฟที่ชำรุด เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ร้อนเกินไป หรือการลัดวงจร การดับไฟประเภทนี้ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เนื่องจากอาจเกิดไฟฟ้าช็อตได้

วิธีดับไฟประเภท C ที่ถูกต้อง

1. ตัดกระแสไฟฟ้า ก่อนทำการดับไฟ ขั้นตอนแรกที่สำคัญที่สุดคือการตัดกระแสไฟฟ้าที่ป้อนให้อุปกรณ์ไฟฟ้าที่เกิดไฟไหม้ทันที อาจทำได้โดยการถอดปลั๊ก ปิดเบรกเกอร์ หรือตัดฟิวส์

2. ใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสม ถังดับเพลิงที่ใช้ดับไฟประเภท C ได้แก่ 

-ผงเคมีแห้ง (BC) ผงเคมีจะไปหุ้มห่อเปลวไฟ ทำให้ขาดออกซิเจนและความร้อน

-คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จะไปแทนที่ออกซิเจน ทำให้ไฟดับลง

3. ฉีดดับไฟ เมื่อตัดกระแสไฟฟ้าแล้ว ให้ฉีดสารดับเพลิงไปที่ฐานของเปลวไฟ โดยพยายามให้สารดับเพลิงคลุมทั่วทั้งบริเวณที่เกิดไฟ

4. อพยพ หลังจากดับไฟแล้ว ควรเปิดประตูหน้าต่างเพื่อระบายควัน และอพยพผู้คนออกจากบริเวณนั้น

สิ่งที่ควรระวัง

1. ห้ามใช้น้ำ การใช้น้ำดับไฟประเภท C อาจทำให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรและเป็นอันตรายต่อผู้ดับเพลิงได้

2. อย่าเข้าใกล้ หากไฟลุกลาม ควรอยู่ห่างจากบริเวณที่เกิดเหตุ และรอเจ้าหน้าที่ดับเพลิงมาจัดการ

3. ปิดวาล์วแก๊ส หากมีการใช้แก๊สควบคู่ไปด้วย ควรปิดวาล์วแก๊สให้เรียบร้อย

วิธีการป้องกัน

1. ตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า ตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้าและสายไฟเป็นประจำ เพื่อป้องกันไฟฟ้าลัดวงจร

2. อย่าเสียบปลั๊กไฟเกินจำนวน การเสียบปลั๊กไฟเกินจำนวนอาจทำให้เกิดความร้อนและไฟฟ้าลัดวงจรได้

3. ไม่ใช้สายไฟที่ชำรุด เปลี่ยนสายไฟที่ชำรุดทันที

4. ติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟฟ้าลัดวงจร เช่น ฟิวส์ เบรกเกอร์

5. ติดตั้งเครื่องตรวจจับควัน เพื่อให้สามารถตรวจจับควันและแจ้งเตือนได้ทันทีก่อนที่ไฟจะลุกลาม

4. ไฟประเภท D (Class D)

• เชื้อเพลิง โลหะที่ติดไฟได้ เช่น แมกนีเซียม โซเดียม โพแทสเซียม

• วิธีดับ ต้องใช้สารดับเพลิงชนิดพิเศษที่ออกแบบมาสำหรับโลหะแต่ละชนิด โดยเฉพาะ

วิธีดับไฟประเภท D (Class D)

ไฟประเภท D เกิดจากการลุกไหม้ของโลหะบางชนิด เช่น แมกนีเซียม โซเดียม หรือโพแทสเซียม ซึ่งมีปฏิกิริยาต่อออกซิเจนรุนแรงมาก การดับไฟประเภทนี้แตกต่างจากไฟประเภทอื่นๆ เนื่องจากน้ำหรือสารดับเพลิงทั่วไปอาจทำให้ไฟลุกโชนรุนแรงขึ้นได้

วิธีดับไฟประเภท D ที่ถูกต้อง

1. ห้ามใช้น้ำ น้ำจะทำปฏิกิริยากับโลหะบางชนิด ทำให้เกิดก๊าซไฮโดรเจน ซึ่งเป็นก๊าซไวไฟ ทำให้ไฟลุกโชนยิ่งขึ้น

2. ห้ามใช้ผงเคมีแห้งทั่วไป ผงเคมีแห้งที่ใช้กับไฟประเภท A, B หรือ C อาจไม่สามารถดับไฟประเภท D ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. ใช้สารดับเพลิงเฉพาะ ไฟประเภท D ต้องใช้สารดับเพลิงชนิดพิเศษที่ออกแบบมาสำหรับดับไฟโลหะโดยเฉพาะ เช่น ผงโซเดียมคลอไรด์ หรือผงแกรไฟต์

4. ปิดแหล่งจ่ายออกซิเจน หากทำได้ ควรปิดแหล่งจ่ายออกซิเจน เช่น ปิดวาล์วแก๊ส หรือปิดระบบระบายอากาศ

สิ่งที่ควรระวัง

• อย่าเข้าใกล้ ไฟประเภท D มักมีความร้อนสูงและสามารถกระเด็นได้ ควรอยู่ห่างจากบริเวณที่เกิดเหตุ

• สวมอุปกรณ์ป้องกัน สวมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น ถุงมือ หมวกกันไฟ และชุดป้องกันความร้อน

• แจ้งหน่วยดับเพลิง โทรแจ้งหน่วยดับเพลิงทันที เพื่อขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ

เหตุผลที่ต้องใช้สารดับเพลิงเฉพาะ

1. ปฏิกิริยาเคมี โลหะที่ติดไฟจะมีปฏิกิริยาเคมีที่รุนแรงกับสารดับเพลิงทั่วไป ทำให้เกิดความร้อนและแก๊สที่เป็นอันตราย

2. อุณหภูมิสูง ไฟจากโลหะมีอุณหภูมิสูงมาก สารดับเพลิงทั่วไปอาจระเหยไปก่อนที่จะดับไฟ

3. การเผาไหม้ที่ต่อเนื่อง โลหะที่กำลังลุกไหม้อาจยังคงเผาไหม้ต่อไปได้แม้จะไม่มีออกซิเจน

การป้องกัน

1. จัดเก็บสารเคมีอย่างถูกวิธี เก็บสารเคมีที่ติดไฟได้ในที่ปลอดภัย ห่างจากแหล่งความร้อนและประกายไฟ

2. ตรวจสอบอุปกรณ์ ตรวจสอบอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการใช้สารเคมีเหล่านี้เป็นประจำ

3. ติดป้ายเตือน ติดป้ายเตือนเกี่ยวกับอันตรายจากสารเคมีในบริเวณที่เก็บสารเคมี

4. ฝึกอบรมพนักงาน จัดอบรมให้พนักงานรู้วิธีการดับเพลิงและวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

ไฟประเภท D เป็นไฟที่อันตรายและซับซ้อนในการดับ ดังนั้น การป้องกันไม่ให้เกิดไฟไหม้จึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุด หากเกิดเหตุการณ์ไฟไหม้ ควรแจ้งหน่วยดับเพลิงทันที และอย่าพยายามดดับไฟด้วยตัวเองหากไม่มั่นใจ

5. ไฟประเภท K (Class K)

• เชื้อเพลิง น้ำมันปรุงอาหาร

• วิธีดับ ใช้ผงเคมีแห้งชนิดพิเศษ (K) ที่ออกแบบมาสำหรับน้ำมันปรุงอาหารโดยเฉพาะ

วิธีดับไฟประเภท K (Class K)

ไฟประเภท K เกิดจากน้ำมันปรุงอาหารที่ร้อนจัดจนติดไฟ มักเกิดขึ้นในครัวเรือนและร้านอาหาร การดับไฟประเภทนี้ต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ เนื่องจากน้ำมันที่ติดไฟจะลอยอยู่บนผิวน้ำ และการใช้น้ำดับไฟจะทำให้ไฟกระจายตัวออกไปได้

วิธีดับไฟประเภท K ที่ถูกต้อง

1. ปิดเตา หากเป็นไปได้ ให้ปิดเตาแก๊สหรือเตาไฟฟ้าทันที

2. ใช้ฝาปิด หากมีฝาหม้อหรือฝากระทะ ให้ปิดฝาลงไปบนภาชนะที่กำลังเกิดไฟ เพื่อตัดออกซิเจน ทำให้ไฟดับลง

3. ใช้ถังดับเพลิงชนิด K ถังดับเพลิงชนิด K ออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับดับไฟจากน้ำมันปรุงอาหาร สารเคมีในถังดับเพลิงชนิดนี้จะไปทำปฏิกิริยากับน้ำมันที่กำลังไหม้ ทำให้เกิดฟองสบู่ที่ปกคลุมพื้นผิวของน้ำมันและตัดออกซิเจน

4. ห้ามใช้น้ำ การใช้น้ำจะทำให้ไฟกระจายตัวออกไป เนื่องจากน้ำมันเบากว่าน้ำและจะลอยขึ้นมาบนผิวน้ำ ทำให้ไฟลุกโชนยิ่งขึ้น

5. อย่าเคลื่อนย้ายภาชนะ การเคลื่อนย้ายภาชนะที่กำลังลุกไหม้อาจทำให้ไฟกระจายตัวออกไปได้

6. แจ้งหน่วยดับเพลิง หากไฟลุกลาม ควรแจ้งหน่วยดับเพลิงทันที

สิ่งที่ควรระวัง

1. อย่าตื่นตระหนก การตื่นตระหนกอาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการดับไฟ

2. อย่าใช้ผ้าหรือผงซักฟอก การใช้ผ้าหรือผงซักฟอกจะทำให้ไฟลุกโชนยิ่งขึ้น

3. อย่าพยายามดับไฟด้วยตัวเองหากไฟลุกลาม หากไฟลุกลาม ควรอพยพออกจากบริเวณนั้นทันที และแจ้งหน่วยดับเพลิง

วิธีการป้องกัน

1. ระวังความร้อน อย่าทิ้งหม้อทอดหรือกระทะที่เปิดไฟทิ้งไว้โดยไม่มีคนดู

2. อย่าเทน้ำมันที่ร้อนลงในอ่างล้างจาน ควรปล่อยให้น้ำมันเย็นลงก่อนทิ้ง

3. ติดตั้งเครื่องตรวจจับควัน เพื่อให้สามารถตรวจจับควันและแจ้งเตือนได้ทันทีก่อนที่ไฟจะลุกลาม

4. มีถังดับเพลิงชนิด K ไว้ในครัว เพื่อใช้ในกรณีฉุกเฉิน

ขั้นตอนการดับไฟเบื้องต้น

1. แจ้งเหตุ โทร 199 เพื่อแจ้งหน่วยดับเพลิงทันทีที่สังเกตเห็นไฟ

2. อพยพ อพยพผู้คนออกจากบริเวณที่เกิดเหตุให้เร็วที่สุด

3. ปิดวาล์ว ปิดวาล์วแก๊สหรือไฟฟ้าหากทำได้เพื่อป้องกันการเกิดเพลิงที่รุนแรง

4. ใช้ถังดับเพลิง ใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมกับประเภทของไฟ ฉีดไปที่ฐานของเปลวไฟ

5. อย่าเข้าใกล้ หากไฟลุกลาม ควรอยู่ห่างจากบริเวณที่เกิดเหตุให้ได้มากที่สุด และรอเจ้าหน้าที่ดับเพลิงมาจัดการ

ข้อควรระวัง

1. อย่าดับไฟด้วยตัวเองหากไฟลุกลามใหญ่ ควรรีบอพยพและแจ้งหน่วยดับเพลิงทันที

2. อย่าใช้ลิฟต์ หากเกิดเหตุไฟไหม้ในอาคาร ควรใช้บันไดหนีไฟ

3. อย่ากลับเข้าไปในอาคาร เมื่อออกจากอาคารแล้ว ห้ามกลับเข้าไปในอาคารเด็ดขาด